21 Mart 2025 Dünya Su Günü için “Buzul Koruma” temasıyla hızla eriyen buzullarla, su akışlarındaki düzensizliÄŸin insan, tarım, turizm, endüstri, enerji, ekosistemlerde yaratacağı ciddi etkiler nedeniyle iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve küresel su krizi mücadele planlamaları merkezine buzul korumanın koyulması için birlikte çalışma gereÄŸi bildiriliyor diyen Ä°stanbul Teknik Üniversitesi(Ä°TÜ) ÖÄŸretim Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim DerneÄŸi (SÜT-D) BaÅŸkanı Prof. Dr. Filiz KaraosmanoÄŸlu buzullar erirken geleceÄŸimiz, geçim kaynaklarımız da eriyor, buzullarımızı, suyumuzu koruma, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine dur deme çaÄŸrısı yaptı.

Buzullarımızı korumalıyız

SÜT-D BaÅŸkanı Prof. Dr. Filiz KaraosmanoÄŸlu “BirleÅŸmiÅŸ Milletler(BM) Genel Kurulu 2025 yılını “Uluslararası Buzulların Korunması Yılı” ilan ederek bu yıldan baÅŸlayarak “21 Mart Dünya Buzullar Günü” olacağını ilan etti. 2025 BM Dünya Su Günü’nde de “Buzul Koruma” temamız var.Su havada, yüzeyde, yeraltında ve okyanuslardadır. Suyun sadece yüzde 2,5’i tatlı su olup, bu suyun çoÄŸu buzullarda, kalanı yeraltı sularındadır. Havada ve yüzeyde çok az tatlı su vardır. Kara alanının yaklaşık yüzde onu buzul buzu ile kaplı olup büyük ölçekte kutup, daha küçük daÄŸ buzulları vardır.DoÄŸanın su deposu buzullar yaÅŸam için kritik önemli olup eriyen suları saÄŸlıklı ekosistemler için olmazsa olmazdır” vurgusu ile gezegenimizin su döngüsü, insan, bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmaların yaÅŸamı için vazgeçilemezken suya eriÅŸim hepimizin hakkıdır. 2,2 milyar insan saÄŸlıklı içme suyu olmadan yaşıyor. Su her yerdedir.Ä°çme suyu; tarım ve endüstride girdi; enerji kaynağı; turizmde rota olarak su ile yaÅŸar, geçinir ve mutlu oluruz. Ä°nsan, yine insan için üretirken, tüketirken, hizmet sunulurken doÄŸrudan ve dolaylı sebep olduÄŸu sera gazı emisyonlarıyla küresel yüzey ve küresel okyanus sıcaklık artışına, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine, buzullarımızın hızla erimesine neden oluyor. Su döngüsü öngörülemez oluyor” bilgisini vererek buzullarımızı koruma acil gereÄŸine dikkat çekti.

Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi, buzullar ve hayatta kalma stratejisi

Prof. KaraosmanoÄŸlu “2015-2024 yıllarındaki son on yıl kayda geçen en sıcak on yıl olurken 2024 küresel ortalama yüzey sıcaklığı 1850-1900 dönemi ortalamasının 1,55°C üstünde olan ilk yıl rekoruyla iklim hızla deÄŸiÅŸti. Ä°klim deÄŸiÅŸmekte.Ä°klim deÄŸiÅŸecek. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸiyle olagelen yağış anormallikleri, deniz seviyesi yükselmesi; kar, deniz buzu ve buzulların yitirilmesi; kuraklık; sıcak hava dalgası; soÄŸuk hava dalgası; ısı adası; yangın; hava kalitesi kötüleÅŸmesi; göç; salgın yaÅŸamımızı tehlikeye sokmakta.Buzulların her zamankinden hızlı erimesinin yıkıma neden olduÄŸunu, okyanuslar ısındıkça insan ve yaban yaÅŸamında olagelen sorunları göz ardı edemeyiz. ÖrneÄŸin balıkçılık, kutup ayıları ile penguenlerin yaÅŸamındaki zorluklar gibi. Ä°ÅŸte bu nedenlerle buzulların korunması hayatta kalma stratejimiz olmalı, sera gazı emisyonlarını azaltmalı, eriyen suyu insan ve gezegen yararına daha sürdürülebilir yönetmek için harekete geçmeli, birlikte çalışmalıyız” dedi.

Türkiye, buzullarımız ve karbon yönetimi

Dr. KaraosmanoÄŸlu “Ülkemizde DoÄŸu Karadeniz DaÄŸları, Toros DaÄŸları ve volkanlarda vadi buzulu, buzyalağı buzulu ve doruk buzulu tipinde daÄŸ buzulu vardır. En büyük ve tek doruk buzulu yaklaşık 10 kilometrekare yüzey alanıyla AÄŸrı Dağı’ndadır. En büyük ve 20 bin yıllık vadi buzulu ise Cilo Dağı Uludoruk Buzulu olup uzmanlar buzullarımızın yılda 1 ile 20 metre arasında eridiÄŸini, gidiÅŸata dur denmezse Cilo Dağı buzullarının önümüzdeki 20-50 yılda yok olacağını bildiriyor diyerek hepimiz iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinden sorumluyuz. Evde, okulda, iÅŸte, yolda, tarlada, ormanda sera gazı emisyonlarımızı düÅŸürmeli, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine dur demeliyiz. Atmosfer ve suyun sınırı yok. Her birimize görev düÅŸüyor.SÜT-D’nin de Türkiye karbon yönetimi kapasitesini artırmak öncelikli hedefiyle Çevre, Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı ve Ä°TÜ ana desteÄŸinde, 2024 UI GreenMetric sıralamasında “Dünyanın En Sürdürülebilir 38. ; Avrupa’da 22.; ülkemizin sekiz yıldır hep birincisi kampüs” olan AyazaÄŸa YerleÅŸkesi’nde 14-15 Nisan 2025’te gerçekleÅŸtirilecek konusunun ilk ve teki 10. Ä°stanbul Karbon Zirvesi’nde paydaÅŸlarını biraraya getireceÄŸini ve SÜT-D 2025 DüÅŸük Karbon Kahramanı Ödül baÅŸvurusunun sürdüÄŸünü açıkladı.