KPMG'nin enerji, doÄŸal kaynaklar ve kimya (ENRC) sektörüne liderlik eden CEO'ların karşı karşıya olduÄŸu zorlukları ve fırsatları derinlemesine incelediÄŸi 2024 Global Enerji CEO Görünümü raporuna göre jeopolitik belirsizlikler, ekonomik dalgalanmalar ve teknolojik dönüÅŸüm gibi küresel dinamikler sektör liderlerinin gündemini ÅŸekillendiriyor. Sektörde çalkantılı bir ortam olmasına karşın CEO'lar büyüme beklentileri konusunda iyimser olmaya devam ediyor. Bu güven ise deÄŸiÅŸimi yönlendirme konusundaki derin deneyimlerinden kaynaklanıyor. Yine de jeopolitik gerilimler ve ekonomik dalgalanmalardan, üretken yapay zekânın (Gen AI) getirdiÄŸi yeni zorluklara kadar birçok sorunun da farkındalar.

Raporla ilgili deÄŸerlendirmede bulunan KPMG Türkiye Enerji Sektörü Lideri Hakan Demirelli, “Bölgesel çatışmalar, jeopolitik gerilimler, ticaret savaÅŸları ve ekonomik belirsizliklerin yoÄŸun olduÄŸu bu dönemde ENRC sektöründeki CEO'lar, anketimizin de ortaya koyduÄŸu üzere ÅŸaşırtıcı bir iyimserlik ve güven sergiliyor. Bunun sebebi aslında oldukça basit. ENRC CEO'ları, deÄŸiÅŸim ve zorluklarla baÅŸa çıkma konusunda uzman. Bu yetkinlikleri, onlara sektördeki belirsizliklere raÄŸmen güçlü bir rehberlik saÄŸlıyor. Ayrıca, enerji fiyatlarının güçlü seyri de gelecekteki gelir akışlarına dair güvenlerini pekiÅŸtiriyor. Son bir yılda, yenilenebilir enerjiler kadar fosil yakıtlara dayalı enerjiler de büyüme gösterdi ve enerji talebi zirvede. Küresel enflasyondaki düÅŸüÅŸ ve ABD gibi kilit pazarlarda faiz indirimi olasılığı, daha pozitif bir tablo da çiziyor.” dedi.

Ekonomiye güvenleri devam ediyor
Geçen yıla benze ÅŸekilde CEO'ların yüzde 78'i ekonominin önümüzdeki üç yıl içinde büyüyeceÄŸinden emin. Ayrıca CEO'ların yüzde 82'si kuruluÅŸlarının büyüme beklentileri konusunda kendilerine güveniyor ve bu oran tüm sektör ortalaması olan yüzde 78'den daha yüksek. Ancak sektörün geleceÄŸine iliÅŸkin güven saÄŸlam olmakla birlikte yüzde 72 ile biraz daha düÅŸük kalıyor. Genel olarak, ENRC CEO'larının yüzde 43'ü önümüzdeki üç yıl içinde yüzde 0,01 ila 2,49 arasında büyüme beklerken yaklaşık üçte biri (yüzde 30) yüzde 2,50 ila 4,99 arasında bir büyüme tahmin ediyor.

Sektörün en önemli sorunu jeopolitik karışıklıklar
Jeopolitik karışıklıklar ENRC CEO'larının en çok önem verdiÄŸi konuların başında geliyor ve yüzde 55'i bunu önümüzdeki yıllarda karşılaÅŸacakları en büyük zorluk olarak görüyor. Bu oran tüm sektör ortalamasının (yüzde 47) oldukça üzerinde. Talep ve fiyatlar üzerindeki potansiyel etkileri nedeniyle ekonomik belirsizlik ikinci en önemli zorluk (yüzde 43) olarak görülüyor. Gen AI nedeniyle ortaya çıkan riskler de eÅŸit derecede endiÅŸe kaynağı (yüzde 43) olarak deÄŸerlendiriliyor.

Büyüme stratejileri devam ediyor
Tüm bu potansiyel zorluklara raÄŸmen, ENRC CEO'ları büyüme stratejilerine sıkı sıkıya baÄŸlı kalıyor ve bu hedefe ulaÅŸmak için çevik adımlar atıyor. Liderlerin üçte ikisi, çevrelerindeki birbiriyle iliÅŸkili zorluklara yanıt olarak stratejilerini uyarladıklarını, kalan yüzde 33'ü ise bunu yapmayı planladıklarını söylüyor. Operasyonel açıdan ENRC CEO'ları sermaye ve girdi maliyetlerini enflasyona karşı korumayı büyüme hedeflerine ulaÅŸmada birincil kaldıraç olarak görüyor (yüzde 22), bunu yüzde 17 ile inorganik büyüme takip ediyor.

Yapay zekâ yatırımları artıyor
Ekonomik belirsizlik iÅŸ dünyasını etkilemeye devam ediyor ancak ENRC CEO'ları GEN AI ve teknolojik geliÅŸmelere daha fazla yatırım yaparak iÅŸ gücü becerilerinden ziyade dijital yenilik ve büyümeye odaklanıyor. Her on CEO'dan yaklaşık altısı (yüzde 59) teknolojiye daha fazla yatırım yaptıklarını söylerken yüzde 41'i iÅŸ gücü becerileri ve yeteneklerine daha fazla yatırım yaptıklarını belirtiyor. Bu oran, geçen yıl teknolojiye yüzde 52 ve iÅŸ gücüne yüzde 48 ÅŸeklinde neredeyse eÅŸit bir dağılım gösteriyordu.

Yapay zekânın iÅŸ sayısını azaltması beklenmiyor
Gen AI, çoÄŸu ENRC CEO'su (yüzde 58) için en önemli yatırım önceliÄŸi ve bunların üçte ikisi bu teknolojinin iÅŸ modellerini nasıl kökten deÄŸiÅŸtireceÄŸini ve yeni fırsatlar sunacağını net bir ÅŸekilde gördüklerini söylüyor. CEO'ların yüzde 65'i, bu teknolojiye yaptıkları yatırımın geri dönüÅŸünü görmenin 3-5 yıl alacağını öngörüyor, 2023'te bu oran yüzde 48 seviyesindeydi. CEO'ların yüzde 79'u, üretken yapay zekânın iÅŸ sayısını önemli ölçüde etkilemeyeceÄŸini, bunun yerine kurumlarındaki mevcut kaynakların becerilerinin geliÅŸtirilmesini ve yeniden konumlandırılmasını gerektireceÄŸini öngörüyor.

Siber saldırılara karşı daha hazırlıklılar
Madalyonun diÄŸer yüzünde ise teknoloji riskleri, özellikle siber güvenlik yer alıyor. Bu alanda 2023'e kıyasla bu yıl önemli bir deÄŸiÅŸim var. Siber saldırılara karşı iyi hazırlandığını söyleyen ENRC CEO'larının oranı yüzde 46'dan yüzde 58'e yükseldi. Bu 12 puanlık artış, dikkat çekici bir geliÅŸme. Bunun, CEO'ların yüzde 72'sinin operasyonlarını ve fikri mülkiyetlerini yapay zekâ kaynaklı tehditlerden korumak için siber güvenlik yatırımlarını artırmış olmalarıyla baÄŸlantılı olduÄŸu düÅŸünülüyor.

Ofise geri dönenler ödüllendirilecek
Ankette yetenek açısında da önemli sonuçlar ortaya çıktı. Buna göre genç neslin uzaktan ve hibrit çalışmayı benimsemesine raÄŸmen, ENRC CEO'ları önümüzdeki üç yıl içinde ofis içi yaklaşımı giderek daha fazla tercih ediyor ve yüzde 93'ü bunu baskın model olarak destekliyor. Dahası, CEO'ların yüzde 100'ü ofise gelmek için çaba sarf eden çalışanlarını uygun görevler, zamlar veya terfilerle ödüllendireceklerini söylüyor.

Hedef, 2030 yılına kadar net sıfıra ulaşmak
Anketin ESG (çevresel, sosyal, yönetiÅŸim) baÅŸlığındaki sonuçlara göre ise ENRC CEO'larının çoÄŸunluÄŸu (yüzde 58) 2030 yılına kadar net sıfıra ulaÅŸmayı hedefliyor, ancak hepsi karbonsuzlaÅŸtırmayı baÅŸarmak için karşılaÅŸtıkları engellerin farkında. Bunların başında tedarik zincirini karbonsuzlaÅŸtırmanın karmaşıklığı (yüzde 35), ardından da beceri ve uzmanlık eksikliÄŸi (yüzde 22) geliyor. Bu nedenle, yetenek geliÅŸtirme, yapay zeka ve yeni teknolojilere yönelik beceri kazandırma çalışmaları ile etkin bilgi paylaşım süreçlerine yapılan yatırımlar her zamankinden daha kritik bir önem taşıyor.