Türkiye’nin bir numaralı ihracat pazarı olan Avrupa BirliÄŸi ile ticaretini yeniden ÅŸekillendiren Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’nda (SKDM) mali yükümlülüklerin devreye girmesi için artık bir yıldan daha az bir zaman kaldı. 1 Ocak 2026 itibarıyla alüminyum, çimento, demir-çelik, elektik, hidrojen ve gübre sektörlerinde AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatlar kademeli olarak sonlandırılmaya baÅŸlanacak. EYODER BaÅŸkanı Onur Ünlü, Enerji VerimliliÄŸi Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada belirlenen altı sektör ve onlara hizmet eden yan sektörlerin enerji verimli hale gelerek mali yükümlülüklerden kurtulması için 6 adımlık bir yol haritası çizdi.

Üretici sektörlerin rekabet gücünün korunması ve karbon kaçağının önlenmesi amacıyla 2023 yılında devreye alınan Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’nın (SKDM) raporlama yükümlülüÄŸü içeren geçiÅŸ dönemi bu yıl sona erecek. 1 Ocak 2026 itibarıyla alüminyum, çimento, demir-çelik, elektik, hidrojen ve gübre sektörlerinde doÄŸrulama ve karbon fiyatlandırmaya iliÅŸkin yükümlülükler devreye girecek.

Böylece AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatların 2026’dan baÅŸlayarak 2034’e kadar kademeli olarak sonlandırılması öngörülüyor. Türkiye’de enerji hizmet ÅŸirketlerini temsil eden tek sivil toplum kuruluÅŸu olan Enerji VerimliliÄŸi ve Yönetimi DerneÄŸi’nin (EYODER) Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Onur Ünlü, Enerji VerimliliÄŸi Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada belirlenen altı sektör ve onlara hizmet eden yan sektörlerin enerji verimli hale gelerek mali yükümlülüklerden kurtulması için 6 adımlık bir yol haritası oluÅŸturdu. Ünlü ayrıca, altı sektörün mali ve idari yükümlülükleri olduÄŸunu ancak döngüsel ekonomi kapsamında baÅŸta kaynak yoÄŸun sektörler olmak üzere tüm sektörlerin daha yüksek standartlara geçmesi gerektiÄŸine dikkat çekti.

Åžirketler için SKDM yol haritası

1. Detaylı Enerji Etüdü: Ä°lk adımda iÅŸletmenin uzun dönem enerji tüketim verilerinden enerji girdi çıktılarına kadar tüm süreç ve prosesler, enerji hizmet ÅŸirketleri tarafından detaylı olarak incelenir ve analiz edilir. Referans yıl ve referans emisyon düzeyi belirlenir. Bu sayede verimsizlikler ve kayıplar tespit edilerek verimliliÄŸi artırmak ve enerji maliyetlerini düÅŸürmek için projeler tasarlanır.

2. Tasarruf Eylemleri: Operasyonel deÄŸiÅŸiklikler ile enerji ve kaynak tasarrufu saÄŸlayacak tasarruf eylemleri herhangi bir yatırım gerektirmez. Bu adım emisyonda ciddi düÅŸüÅŸler saÄŸlamasa da sonuçları hızla görülebilir. Ä°zolasyon eksikliklerinin giderilmesi, operasyon sıcaklıklarının gözden geçirilmesi, iklimlendirme sisteminin ayar sıcaklıklarının yeniden yapılandırılması, buhar, su ve hava kaçaklarının giderilmesi gibi tasarruf projeleri ile yüzde 5-10 arasında enerji, kaynak ve emisyon azaltımı saÄŸlanabilir.

3. Mikro Enerji VerimliliÄŸi Yatırımları: Yaygın olarak kullanılan ve hızlıca tedarik edilip devreye alınabilen düÅŸük bütçeli bu yatırımlar, uzun vadeli emisyon azaltım stratejilerine ciddi katkı saÄŸlar. Atık ısı geri kazanım sistemleri, pompa revizyonları, aydınlatma sistemi deÄŸiÅŸimi ve kondenstopların yenilenmesi gibi mikro enerji verimliliÄŸi projeleri ile saÄŸlanacak enerji, kaynak ve emisyon azaltımı yüzde 10-15 arasında olur.

4. Makro Enerji VerimliliÄŸi Yatırımları: Derin renovasyon olarak da adlandırılan ve daha yüksek yatırım bütçesi ihtiyacı olan bu adımda, enerji, kaynak ve emisyon azaltımına yüzde 20-30 arası katkı verilebilir. Kazan dairesi modernizasyonu, merkezi soÄŸutma sistemi renovasyonu ve iklimlendirme sistemi dönüÅŸümü gibi çalışmaları kapsayan bu çalışmalar her ne kadar görece daha yüksek yatırım maliyeti gerektirse de bu projelerin yatırım geri ödeme süresi 2-3 yıldır.

5. Fosil Yakıttan Çıkış: Tasarruf ve verimlilik projeleri ile enerji ve kaynak tüketimi azaltıldıktan sonra fosil yakıttan çıkış projelerine baÅŸlanabilir. Günümüzde bu konudaki tek çözüm ısı pompalarıdır. Bu sistemin sadece ısıtma odaklı deÄŸil, aynı zamanda ısı kaynağı olarak da tasarlanması ÅŸirketin emisyon azaltım stratejilerine hizmet eder. Günümüz elektrik ve doÄŸal gaz fiyatları ile geri ödeme süresi analizleri yapıldığında ısı pompası yatırımları kendini 3-4 senede amorti eder.

6. Yenilenebilir Enerji: Son adım, önce azaltılan sonra da fosil yakıttan dönüÅŸtürülen enerjiyi yenilenebilir kaynaklardan tedarik etmek olmalıdır. Ä°ÅŸletme, yatırım bütçesi veya finansman imkanları el veriyorsa kendi yenilenebilir enerji santralini kurabilir. Ancak bütçe, kurulum yeri, gerekli izinler veya altyapısal problemler nedeniyle bu mümkün deÄŸilse dışardan tedarik edilen elektriÄŸin yenilenebilir kaynaklardan saÄŸlandığından emin olmak, ÅŸirketin emisyon azaltma stratejileri nedeniyle son derece önemlidir.

“Yolun başındaki ÅŸirketler bu yıl ilk üç adımı tamamlayabilir”

Ünlü, enerji verimliliÄŸi çalışmalarında henüz birinci aÅŸamada olan iÅŸletmelerin bir sene içerisinde tüm adımları tamamlamasının mümkün olmadığını söyleyerek, “Ancak geçiÅŸ sürecinin kademeli olacağı göz önünde bulundurulduÄŸunda, bu yıl durum tespiti, tasarruf ve verimlilik projeleri olmak üzere ilk üç adımı hızlıca hayata geçirmek de yeterli olacaktır” dedi.